Trường THPT thị xã Mường Lay được thành lập năm 1963. Trải qua hơn 60 năm xây dựng và phát triển. Hiện nay nhà trường có hơn 200 học sinh là con em đồng bào dân tộc Mông, Thái, Dao, … ở các xã, thôn bản xa như Mường Tùng, Sá Tổng, Hua Huổi Min, và các xã lân cận của thị xã.
Học sinh nhà trường là con em người dân tộc thiểu số tại địa phương, các em ngoan ngoãn, biết vâng lời thầy cô giáo trong nhà trường; có lối sống giản dị, chất phác, tôn trọng tình bạn, có tinh thần tự lập cao. Với năm dân tộc anh em cùng học tập và sinh sống trong cùng một mái trường là cơ hội để các em học tập lẫn nhau, giao lưu văn hóa tốt đẹp giữa các dân tộc. Các em đều nhiệt tình trong mọi công việc vì vậy nếu được sự hướng dẫn, giúp đỡ của thầy cô giáo thì mọi hoạt động phong trào rất thuận lợi. Có sự quan tâm sâu sát của ban giám hiệu, phụ huynh học sinh, và các cơ quan đoàn thể trong và ngoài trường học.
Tuy nhiên, năm học 2023-2024 số học sinh ở nội trú trong nhà trường quá đông nên gặp rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý và chỉ đạo. Học sinh thường có tập quán sinh hoạt theo tập quán từ gia đình, không theo quy tắc khuôn khổ vì vậy việc bắt buộc các em thực hiện nội quy mất nhiều thời gian để giáo dục như việc ăn, ở, vệ sinh, xây dựng kế hoạch thời gian, ý thức tự học,… Học sinh từ lớp 10-12 nên độ tuổi không đều nhau, một số học sinh khối 10 mới vào nên còn khó chịu với quy đinh bắt buộc khi ở môi trường nội trú; một số học sinh học tập kém, mất kiến thức căn bản nên dễ chán học, đua đòi, bỏ bê học tập. Là môi trường đa dân tộc, rất thích hợp cho việc hỗ trợ lẫn nhau trong học tập và giao lưu văn hóa các vùng miền nhưng nếu quản lý không tốt dễ dẫn đến xích mích, phân biệt giữa các dân tộc, mất đoàn kết nội bộ trong học sinh. Hiện nay bộ phận chuyên trách công tác nội trú chưa có mà chủ yếu do giáo viên kiêm nhiệm nên hiệu quả chưa cao.
Để đảm bảo trong công tác quản lý học sinh khi các em sống xa gia đình, nhiều em lần đầu mới đi xa nhà. BGH nhà trường có quy chế riêng giành cho học sinh nội trú, thành lập tổ quản lý học sinh ở nội trú gồm có các tiểu ban : Vệ sinh, Chủ nhiệm phòng, quản lí học tập buổi tối. Ban ATVS thực phẩm, bên cạnh đó ban quản lí nội trú phân công giáo viên nhân viên làm công tác trực đêm. Nhiệm vụ của các GV trực đêm là quản lý, nhắc nhở các em từ việc ăn ở vệ sinh, vệ sinh thân thể, phòng ở đến việc quản lý học buổi tối tại các lớp học, giờ ngủ, giờ dậy buổi sáng...
Hình ảnh sinh hoạt ngoại khoá
Học sinh nội trú trong giờ tự học buổi tối
BGH cũng trực tiếp và vận động phụ huynh có con em ở nội trú phối hợp với ban lao động để tu sửa lại cửa sổ, các phòng học, tổng vệ sinh xung quanh nhà nội trú.. Các PHHS rất phấn khởi và yên tâm khi con em mình được sống ở tại trường và được nhà trường giành cho sự quan tâm lớn
Việc quản lý học sinh ở nội trú cũng gặp không ít khó khăn khi các em ở xa gia đình, thích trốn học, mải chơi, ăn ở chưa gọn gàng. Việc ứng xử giữa các em trong một phòng cũng còn nhiều khi chưa tốt. Cứ mỗi lần như vậy thì mỗi CBGV của trường lại làm thêm nhiệm vụ của một thành viên tổ tư vấn, giải quyết giúp các em những mắc mớ mà tự các em chưa biết tháo gỡ.
Bên cạnh nỗi nhọc nhằn thì đôi khi các em cũng mang lại niềm vui nho nhỏ cho chúng tôi, có em mách bạn nọ bạn kia vệ sinh phòng không sạch, có em khoe bạn kia co sng]ời yêu... Những lúc như thế, lòng mỗi chúng tôi lại dậy lên sự thương cảm, thương các em khi phải xa cách gia đình, thiếu đi sự quan tâm hàng ngày của ông bà, bố mẹ.. Mỗi CBGV, nhân viên của trường luôn ý thức được rằng, từ nay, trách nhiệm của mỗi cá nhân sẽ nặng nề hơn khi còn phải kiêm thêm nhiệm vụ là người cha, người mẹ thứ hai của các em khi các em đến sống và học tập tại trường.
Hình ảnh Giờ cơm trưa của học sinh nội trú
Có thể nói, công tác quản lý học sinh ở nội trú và bán trú là một công việc đầy vất vả song với sự đồng thuận, với tinh thần trách nhiệm cao của CBGV, nhân viên nhà trường, nhất định trường THPT thị xã Mường Lay sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học 2023-2024.